Elite van regenten met verstand op nul
Regeren met het verstand op nul, hoe bestaat het?
Elite van regenten met verstand op nul – De klimaatdoelen ten spijt is in Duitsland sinds zaterdag alle CO2-vrije kernenergie vervangen door kolen en bruinkool. Biomassa zorgt voor ontbossing en een hoge CO2-uitstoot (houtverbranding), maar eurocommissaris Frans Timmermans blijft biomassa als duurzame energie aanbevelen. De seinen voor een nieuwe asielcrisis staan al maanden op rood, maar het begrenzen van de toestroom blijft voor het kabinet onbespreekbaar. Hoe hebben we de rede en de logica ingeruild voor zulke dwazen aan het roer?
De alarmerende cijfers over de aantallen asielzoekers die Nederland de komende maanden te verwerken krijgt, lagen al enige tijd op het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het kabinet wilde deze niet aan de buitenwereld prijsgeven, omdat ze ’zonder bijbehorend plan tot een hoop onrust zouden leiden’. Het is ontstellend dat er nog steeds geen plan is, maar de poging dit onder de pet te houden, is onvergeeflijk.
Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) verwacht de komende maanden 76.000 asielzoekers. Dat kunnen er gemakkelijk meer worden, want aantallen nieuwe asielzoekers vallen nooit mee. Aanwijzingen daarvoor vinden we nu al in Italië, waar al vroeg in het seizoen het aantal migranten dat via de Middellandse Zee arriveert, is verviervoudigd ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Buiten slapen
Volgens de Italiaanse kustwacht komen de meeste migranten uit Ivoorkust en Guinee, gevolgd door Pakistan, Bangladesh en Tunesië. De langetermijnverwachting is dat de migratiedruk op Europa – zonder gewijzigd beleid – verder zal groeien. Er is niemand in Nederland die zich kan verbazen over de grote aantallen asielzoekers die het COA voor dit jaar verwacht.
De gevolgen van te veel asielzoekers zijn ook bekend. Net als vorig jaar zullen er bij deze aantallen mensen noodgedwongen buiten moeten slapen. Het kabinet weet maar al te goed dat tienduizenden asielprocedures verstopt zitten en dat dit leidt tot dwangsommen die in de miljoenen euro’s lopen. Vorig jaar is er zo’n 100 miljoen euro belastinggeld uitgekeerd in 20.000 asielzaken die te laat zijn afgehandeld.
Cruiseschepen
Het kabinet weet ook dat er bij gebrek aan onderdak immigranten worden ondergebracht op cruiseschepen, die eerst tijdelijk voor anker gingen, maar inmiddels een steeds permanenter karakter krijgen. Statushouders concurreren met Nederlandse woningzoekenden op een markt met een groot tekort aan betaalbare huurhuizen. De bouw van nieuwe huizen wordt belemmerd door ruimtegebrek en stikstof. Allemaal bekend. De huidige aantallen kunnen we al niet aan, hoe moet dat als er straks nog 76.000+ asielzoekers op de stoep staan?
Nederland is een gastvrij land, dat al decennia mensen uit de hele wereld opvangt. Maar de machteloze club bestuurders die nu aan het roer staat, brengt zelfs die traditie in gevaar. Burgemeester Jeroen Dijsselbloem sluit de noodopvang in Eindhoven omdat het draagvlak voor de opvang is verdwenen.
Open einde
Met het struisvogelkabinet-Rutte IV weet niemand waar de aantallen asielzoekers ophouden. De dwangwet asiel is een open einde-regeling. Of het er nou 100.000 of 500.000 zijn, staatssecretaris Eric van der Burg zal blijven vragen om meer opvang, al is er geen tent meer voorhanden, zit alle noodopvang vol en liggen alle kades vol asielschepen.
Het kabinet weet ook dat de dwangwet pas op 1 januari 2024 van kracht kan zijn, maar dat het waarschijnlijker is dat die voor die datum in de prullenmand van de Eerste Kamer belandt.
Zesenzeventigduizend nieuwe asielzoekers onderweg en geen plan. Aan de lange tafel in het Catshuis zitten Rutte, Kaag, Hoekstra, Van der Burg en de rest met hun wijsvinger tegen hun mond: we hebben geen idee, maar laten we het zo lang mogelijk stilhouden voor de mensen voor wie we werken, de burgers van Nederland. Regeren met het verstand op nul, hoe bestaat het?
Angst
Het gebeurt uit angst, zoals in Duitsland, waar de verontwaardiging over de domme sluiting van alle kerncentrales vooral te laat komt. De hetze tegen kernenergie duurt er al meer dan veertig jaar en geen politicus die zich nog met rede en logica durft te keren tegen de Atomausstieg.
Het gezonde verstand loopt ook veel te vaak averij op door politieke belangen die voorrang eisen. Zoals dat al jaren gebeurt bij biomassa. Met de papieren duurzaamheid van biomassa kom je een heel eind wanneer zonne- en windenergie te weinig opleveren en onbetrouwbaar zijn. Nederland kan het zich eenvoudig niet veroorloven dat biomassa zijn stempel ’duurzaamheid’ verliest. Het ’verduurzamen’ van ons energiegebruik bestaat namelijk voor meer dan de helft uit biomassa.
Naïef
En in het geval van de nieuwe asielcrisis gaat het verstand op nul, omdat de vier coalitiepartijen onderlinge verdeeldheid combineren met een zeldzaam naïef wereldbeeld en een verlosserscomplex waarin het redden van de wereld ten koste van alles doorgang moet vinden. Rutte heeft de asielwerkelijkheid nooit geboeid. Hij verkocht zijn verkiezingsbeloften aan D66 voor een nieuwe termijn als premier. De wereld van Kaag begínt pas na de landsgrenzen. En de asielpolitiek van CDA en CU wordt geleid door de barmhartige samaritaan.
Het is allesbehalve verstandig en logisch opereren. De samenleving mag het oplossen wanneer het kabinet het tijd vindt om burgers te informeren over wat er werkelijk op hen afkomt. Een wezenloze staatssecretaris Van der Burg staat erbij en kijkt ernaar, machteloos als altijd. Mag deze verstandsverbijstering ophouden voordat er ernstige ongelukken gebeuren?
Omtzigt wijst in lezing op ’elite van regenten’
In zijn Thorbeckelezing van afgelopen vrijdag in Zwolle zei Pieter Omtzigt: „De regering kan ongestraft de parlementaire controle omzeilen en besluiten elders nemen: hier zit een grote weeffout in het systeem. (…) Het land kan bestuurd worden door regenten, die bijzonder slechte besluiten kunnen uitvoeren zonder al te veel weerstand.”
In Omtzigts lezing komen die „bijzonder slechte besluiten” aan bod. De besluitvorming over bijvoorbeeld de coronacrisis vond plaats bij het zogenoemde Catshuisoverleg, waardoor de „ingebouwde controlemechanismen werden vermeden.” Omtzigt: „De belangrijkste besluiten van de regering, zoals een lockdown, een avondklok en een schoolsluiting zijn de afgelopen jaren dus genomen in een gremium [het Catshuisoverleg] dat volgens de wet of de grondwet helemaal niet bestaat, laat staan bevoegdheden heeft om besluiten te nemen.”
In de lezing zijn talloze van dergelijke wanhopig stemmende uitspraken te vinden: „Mocht u denken dat de besluiten in Nederland verder netjes door de regering en het parlement genomen worden, dan vertel ik u graag een keer over de klimaattafels, waar lobbygroepen een klimaatakkoord mogen voorstellen, dat door de regering wordt overgenomen.”
Argwaan
Hier volgen meer Omtzigtse vaststellingen: (…) „Stukken worden achtergehouden en stukken worden zelden binnen de termijn aangeleverd: zelfs de meest eenvoudige WOB-verzoeken kosten gemiddeld 111 dagen in plaats van de wettelijke termijn van 21 dagen. (…) Daarom beschouw ik het achterhouden van de opnames van de OMT-vergaderingen – de Kamer mag ze zelfs niet vertrouwelijk beluisteren of inzien – en het achterhouden van al het berichtenverkeer tussen ministers met het beroep op de uitzonderingsgrond met enige argwaan. (…) Uw bonnetjes vanaf 100 euro zijn straks inzichtelijk, terwijl miljardenuitgaven van VWS dat niet zijn. Uw telefoonverkeer is inzichtelijk, terwijl de besluiten die ministers via SMS nemen, geheim zijn. Deze processen bieden een kwaadwillende regering ongekende mogelijkheden, zoveel is wel duidelijk.”
“Er zit grote weeffout in het systeem”
Het beeld dat Omtzigt schetst, kan niet anders dan tot scepsis leiden: het gaat niet om politieke verschillen maar om misbruik van het bestel. We maken kennis met een besluitensysteem dat zich, als het even kan, niet meer door controle door het parlement laat begrenzen. Parlementsleden van coalitiepartijen durven niet op te treden, en de kritische taak van de media kan door het achterhouden van informatie niet worden vervuld, zo stelt Omtzigt.
Ondermijnen
Ondertussen werkte minister Yeşilgöz van Justitie aan een wet die de aanpak zoekt van „organisaties die via hun activiteiten onze rechtsstaat ondermijnen. Er is in ons land geen plek voor activiteiten van organisaties, zoals lezingen of activistische toespraken, die als doel hebben leden op te hitsen om de democratie af te schaffen (…). Met nieuwe handhavingsinstrumenten kunnen we de maatschappij hier beter tegen beschermen.”
Zo’n wet heeft bedenkelijke kanten omdat het de vrijheid van meningsuiting van velen kan opheffen; voor welke gewelddadige stemmen is onze regering zo bang dat de huidige wetten niet voldoen? We leven al lang met islamistisch, neonazistisch en extreemlinks extremisme en onze inlichtingendiensten weten verdomd goed welke gekken tot geweld in staat zijn, dus ik vraag me af wat de regering met nieuwe wetgeving wil. Het lijkt erop dat de regenten een grotere greep willen op online-communicatie. Daar gaat het om, lijkt me, als er sprake is van „nieuwe handhavingsinstrumenten.”
Ook de AIVD heeft niet stilgezeten. We hoorden in de media dat de AIVD in het jaarrapport 2022 stelt dat Nederland minstens honderdduizend mensen telt die menen dat we geregeerd worden door een „kwaadaardige elite”. Mocht je denken dat dat allemaal neonazi’s zijn, in het rapport staat een dramatische nuancering over de echte omvang van het tuig: „Hoewel de Nederlandse beweging steeds van samenstelling verandert (…) lijkt de omvang nog steeds uit enkele honderden aanhangers te bestaan. Vergelijkbaar met vorig jaar.”
Omtzigts lezing vertelt ons dat er een klasse van regenten bestaat (ik noem ze een elite) die is losgezongen van het democratische proces en niet ter verantwoording kan worden geroepen. Tegelijkertijd werken die regenten, zoals aangegeven wordt door minister Yeşilgöz, aan het begrenzen van extremisten, van wie er in de praktijk niet zo heel veel zijn, maar voor wie wel extreme wetgeving wordt ontworpen die in principe op elke vorm van rebellerende, dissidente meningen kan worden toegepast. En verder beschuldigt de AIVD honderdduizend burgers ervan te geloven dat er een „kwaadaardige elite” bestaat – impliciet stelt de AIVD dat die elite niet bestaat, laat staan kwaadaardig is.
Gedwee
In de Thorbeckelezing vind ik wel degelijk het bewijs dat er een elite van regenten heerst, die, zoals Omtzigt schrijft, „bijzonder slechte besluiten kunnen uitvoeren zonder al te veel weerstand.” Het land is van die „bijzonder slechte besluiten” de afgelopen jaren getuige geweest terwijl de coalitiegenoten in het parlement gedwee de regering volgden. Omtzigt stelt overtuigend vast dat deze elite chronisch de regels van de democratische rechtsstaat overtreedt. Hoe moet je een dergelijke elite noemen? En is na zijn lezing Omtzigt volgens de regels van de AIVD en Yeşilgöz nu een extremist? En ik? En u? Moeten nu mijn e-mails en appjes worden gefilterd? Of gebeurt dat al?