Rot in de rechtsstaat
Rot in de rechtsstaat – “De democratie werkt niet meer”, signaleert Nyenrode-hoogleraar Bob de Wit
Rot in de rechtsstaat – Op 11 maart 2023 wordt een massale demonstratie verwacht van een brede coalitie van boeren en burgers in Den Haag. “Het grootste protest sinds de jaren ’80”, hoopt Farmers Defence Force. Het vertrouwen in het politieke stelsel lijkt op een dieptepunt beland. “De democratie werkt niet meer”, signaleert Nyenrode-hoogleraar Bob de Wit.
“Een trein die in sneltreinvaart de verkeerde kant op dendert.” Zo typeert boerenvoorman Jeroen van Maanen van de Nederlandse Melkveehoudersvakbond (NMV) het kabinet Rutte IV. Hij is niet alleen. Het Nederlandse publiek lijkt het vertrouwen in de regering te hebben verloren. De regeringspartijen staan in de laatste peilingen op een gezamenlijk verlies van 32 zetels. Protestpartij BBB lijkt vanuit het niets de grote winnaar te worden bij de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart. Zoals eerder Pim Fortuyn uit het niets won. BBB, vooral populair bij boeren, zou nummer één kunnen worden in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel, met dank aan het stikstofbeleid dat diepe sporen door het land trekt. Maar het protest van Farmers Defence Force beperkt zich niet tot de boeren. Burgerorganisatie Samen voor Nederland doet ook mee. Mark van den Oever van Farmers Defence Force verwijst naar de toeslagenaffaire en de gascrisis in Groningen als andere voorbeelden van wanbeleid.
Hij had ook inflatie kunnen noemen, massa-immigratie, woningnood, de oorlog in Oekraïne, de transgender-hysterie, de problemen in de zorg, en het fiasco van het coronabeleid, nu voor iedereen duidelijk wordt dat de opgedrongen vaccinaties en mondkapjes zinloos zijn en zelfs gevaarlijk. Caroline van der Plas van BBB diende in december 2022 nog een motie in waarin zij het kabinet vroeg “excuses aan te bieden omdat het coronabeleid ervoor heeft gezorgd dat families, vriendengroepen en verenigingen uit elkaar zijn gevallen”.
Maar de onvrede gaat dieper dan individuele kwesties. Steeds meer mensen maken zich zorgen om de ongebreidelde controledrang van de staat. Symptomatisch is het voorstel voor een ongekend dictatoriale nieuwe Wpg (Wet publieke gezondheid), die nu bij de Eerste Kamer ligt. Steeds meer mensen hebben het gevoel dat Nederland geen zeggenschap meer heeft over zijn eigen beleid. Het recente fiasco rond de invoering van een Europese digitale identiteit is symbolisch voor het onvermogen van de Nederlandse politiek. Een motie die door de Kamer was aangenomen om dit EU-project sterk af te remmen, werd door de regering terzijde geschoven omdat het besluit al vastlag in Brussel. Het reduceert de Tweede Kamer tot “een praatclub”, erkende Kamerlid Pieter Omtzigt.
Professor Bob de Wit, grondlegger van de ‘decentrale’ Society 4.0-beweging, stelt vast dat het huidige democratische systeem niet meer werkt. Hij presenteerde afgelopen week een plan voor een nieuw democratisch model, Democratie 4.0, dat ervoor moet zorgen dat we “integere en competente volksvertegenwoordigers” krijgen die echt naar de burger luisteren.
Zover is het nog niet. We zullen het moeten doen met de verkiezingen van 15 maart. Burgerorganisaties Police For Freedom, Voorwaarheid (het voormalige Viruswaarheid), Samen voor Nederland en Ik, de Burger kondigen aan dat zij de tellingen gaan controleren. Bovenal roepen zij iedereen op om te gaan stemmen.
Rot in de rechtsstaat – Burgerorganisaties gaan verkiezingen controleren
Vier burgerinitiatieven die in coronatijd zijn opgestart, gaan samenwerken om de Provinciale Staten verkiezingen van 15 maart te controleren. Ze willen zeker weten dat er geen fraude kan plaatsvinden. Tegelijkertijd roepen zij iedereen op te gaan stemmen. “We willen het vertrouwen in het verkiezingsproces herstellen. Dit zijn zeer belangrijke verkiezingen, met name voor de samenstelling van de Eerste Kamer.”
Police for Freedom, Voorwaarheid (het voormalige Viruswaarheid), Samen voor Nederland en Ik, De Burger hebben de handen ineen geslagen. Zij gaan met behulp van hun achterban in heel Nederland controleren of de verkiezingen eerlijk verlopen. Hoe ze dat precies willen doen, maken ze nog niet bekend. Het zal onder meer gaan om activiteiten rond de stembureaus, maar ook om controle achteraf van de tellingen. Zij constateren een aantal ‘kwetsbare’ punten waarop fraude mogelijk is.
De organisaties gaan er daarbij niet bij voorbaat vanuit dat er fraude zal worden gepleegd, benadrukken zij. Ze hopen juist door hun actie het vertrouwen in het stemproces te vergroten. “Veel mensen gaan niet stemmen, omdat ze niet geloven dat het nog zin heeft. Wij hopen daarentegen dat mensen wél gaan stemmen”, zegt Dennis Spaanstra van Police for Freedom, een organisatie van (ex-)politiemensen die zich inzet voor vrijheid en grondrechten. “Wij vinden dat enorm belangrijk voor onze toekomst.”
Volgens woordvoerders van de vier organisaties zou niet-stemmen alleen zinvol zijn als heel veel mensen daar aan meedoen, zodat het systeem echt in de problemen zou komen. Zolang dat niet het geval is, kun je beter proberen invloed uit te oefenen via het stemproces, zeggen zij. “Deze verkiezingen worden heel belangrijk,” zegt Spaanstra. “De Eerste Kamer moet goedkeuring geven aan de wetten die in de Tweede Kamer worden gemaakt. Zo ligt nu de nieuwe Wet publieke gezondheid (Wpg) in de Eerste Kamer. Als die wordt aangenomen, is dat een enorme bedreiging voor onze vrijheid.”
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 hebben zeker onregelmatigheden plaatsgevonden, oordeelden zowel de Kiesraad als de Rechtbank van Amsterdam vorig jaar in een proces dat was aangespannen door vier Amsterdammers. Zij hadden gestemd op Willem Engel, de voorman van Viruswaarheid, die zich kandidaat had gesteld voor de partij Lijst 30, maar hun stemmen waren niet meegeteld. De rechtbank nam zelfs het woord ‘ondemocratisch’ in de mond, maar verklaarde zichzelf niettemin ‘onbevoegd’ om de uitslag ongeldig te verklaren.